تغییر نام خیابان‌های تهران پس از انقلاب
در میان اینها آنچه بیش از هر چیز داستان جالبی دارد نام‌هاست؛ اسامی که در اذهان باقی مانده و تغییرشان کار دشواری است.
خیابان های تهران
خرمشهر = آپادانا
آیت الله کاشانی = آتاتورک
قدس = آناتول فرانس
سباری = آجودانیه
فاطمی = آریامهر
مالک اشتر = آریانا
آزادی = آیزنهاور
راستوان = احتشامیه
دیباجی = اختیاریه
واعظی = اسدی
دستغیب = اشرف پهلوی
موحد دانش = اقدسیه
کارگر شمالی = امیرآباد
استاد قریب = اوستا
محمد منتظری = ایرانمهر
یادگار امام = بزرگراه 100
شیخ فضل الله نوری = بزرگراه ایوبی
دکتر چمران = بزرگراه پارک وی
رسالت = بزرگراه داریوش
مدرس = بزرگراه شاهنشاهی
همت = بزرگراه شمال عباس آباد
آیت الله سعیدی = بزرگراه شهیاد
جلال آل احمد = بزرگراه فرحزاد
صیاد شیرازی = بزرگراه نیاوران
بلوار کشاورز = بلوار الیزابت
میرداماد = میرداماد
سبلان جنوبی = بهرامی
15 خرداد = بوذرجمهری
خالد اسلامبولی = وزرا
مقدس اردبیلی = پیراسته
ولیعصر / مصدق = پهلوی
ستارخان = تاج
آیت الله طالقانی = تخت جمشید
شهید مطهری = تخت طاووس
هویزه = تکش
دماوند = تهران نو
سمیه = ثریا
آفریقا = جردن
حقانی = جهان کودک
امیرکبیر = چراغ برق
نوفل لوشاتو = چرچیل
آذربایجان = حشما الدوله
برادران سلیمانی = حکمت
خاوران = خراسان
اجاره دار = خواجه نظام الملک
اقبال لاهوری = دکتر اقبال
کلاهدوز = دولت
شورا = رضا شاه
دکتر مفتح = روزولت
نبرد = کوکاکولا
خیابان های تهران
فداییان اسلام = رزم آرا
فلاحی = زعفرانیه
قرنی / فیشرآباد = زاهدی
مجاهدین اسلام = ژاله
دکتر فاطمی = سازمان آب / ایران نوین
امام خمینی = سپه
پاسداران = سلطنت آباد
شهید کشواد = سلیم
مصطفی خمینی = سیروس
کارگر = 30 متری
وحدت اسلامی = شاپور
جمهوری = شاه
کمیل = شاهرخ
انقلاب = شاهرضا
قائم مقام = شاه عباس
17 شهریور = شهناز
شهيد آرش مهر = شهرآرا
هلال احمر = شیر و خورشید
موسیوند = صالح
شهید بهشتی = عباس آباد
ایران = عین الدوله
آیت‌الله سعیدی = غیاثی
نوفل لوشاتو = فرانسه
سهروردی = فرح
پیروزی = فرح آباد
بلال حبشی = فرح آباد تهران نو
لواسانی = فرمانیه
برادران حسنی = قعله مرغی
30 تیر = قوام‌السلطنه
شهید رحمانی = قیطریه
فلسطین = کاخ
دکتر علی شریعتی / جاده قدیم شمیران = کوروش کبیر
تقوی = کوشک
نامجو = گرگان
کوی نصر = گیشا
حجاب = لس آنجلس
استاد حسن بنا = مجیدیه
صابونچی = مهناز
جمهوری اسلامی = نادری / شاه آباد
میرزای شیرازی = نادر شاه
دکتر آیت = نارمک
آیت‌الله مدنی = نظام آباد
شهید باهنر = نیاوران
داودی = وحیدیه
پاتریس لومومبا = ولیعهد
خالد اسلامبولی = وزرا
استاد نجات‌اللهی = ویلا
جمال الدین اسدآبادی = یوسف آباد
تغییر نام میدان های تهران پس از انقلاب
میدان های تهران
میدان انقلاب = میدان 24 اسفند
میدان 7 تیر = میدان 25 شهریور
میدان استقلال = میدان 28 مرداد
میدان صادقیه = میدان آریاشهر
میدان 15 خرداد = میدان ارگ
میدان دکتر فاطمی / جهاد = میدان ایران نوین
میدان حر = میدان باغشاه
میدان امام خمینی = میدان سپه / توپخانه
میدان شهید نامجو = میدان ثریا
میدان شهدا = میدان ژاله
میدان امام حسین = میدان شهناز / فوزیه
میدان آزادی = میدان شهیاد
میدان رسالت = میدان فرح
میدان شمشیری = میدان فرحناز
میدان فلسطین = میدان کاخ
میدان توحید = میدان کندی
میدان جمهوری = میدان محمدرضا شاه
میدان ولیعصر = میدان ولیعهد
میدان سلماس = میدان فرحبخش
تغییر نام پارک های تهران پس از انقلاب
پارک های تهران
تغییر اسامی اماکن در انقلاب اسلامی بر حسب ظاهر قبل از پیروزی انقلاب آغاز شده است. دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، به تازگی خاطره‌ای را از ایشان در مورد تغییر اسم یک ورزشگاه در مشهد به نام غلامرضا تختی منتشر کرده که زمان آن حدودا سه ماه قبل از انقلاب است. با این حال با شکل‌گیری نظام جدید پس از انقلاب، روند تغییر نام، شتاب بیشتری به خود گرفت.
پیش از انقلاب اسلامی، به گفته یک محقق، تهران شهر شاه شده بود. ۶۶ خیابان تهران در آن روزها به نام شخص شاه یا خاندان پهلوی بود، در حالی که بعد از انقلاب فقط چهار خیابان به نام بنیانگذار انقلاب یا نزدیکان ایشان نامگذاری شد که با توجه به اقبال مردم به رهبرشان، امری طبیعی است.
در عین حال در تهران قبل از انقلاب، مذهب و به خصوص مذهب اسلام جایی نداشت، اما جالب است بدانید در همان دوره در بخش‌هایی از تهران به‌ویژه در جنوب این شهر، مردم نام شخصیت‌های مردمی را روی محلات خود می‌گذاشتند؛ از نام شاعران مبارز گرفته تا تختی؛ ورزشکاری که در اذهان مردم آن روزگار و حتی زمان ما به عنوان یک قهرمان شناخته می‌شود.
نقل است که در آن زمان حتی اگر نام شهری روی یک خیابان بود، مردم از در مخالفت با دولت نام ساکنان شهر را روی آن می‌گذاشتند. دولت می‌گفت شیراز، مردم می‌گفتند شیرازی‌ها.
محققان آغاز تحول در نام خیابان‌های تهران را به دولت موقت نسبت می‌دهند که با تشکیل شورایی به نام شورای نامگذاری شهرداری در مدت کوتاهی از اردیبهشت ۵۸ تا آبان ۵۹ نام ۵۰۰ معبر از شهر تهران را تغییر داد و فقط نام خیابان‌هایی چون دماوند، بهارستان، راه‌آهن و کریمخان زند به نام سابق باقی ماند. گفتنی است در این دوره نقش مردم بسیار پررنگ است. بسیاری از تغییر اسامی توسط مردم یا حداقل با خواست جدی آنان صورت می‌گیرد و پس از تغییر نام هم با همکاری مردم در از یاد بردن نام سابق و به یاد سپردن نام جدید، در مدت کوتاهی نام سابق از میان می‌رود. این موضوع به خصوص در مورد نامگذاری در شهرهای کوچک جلوه بیشتری دارد، چرا که در آن شهرها مثل تهران دولت جدید تسلط نداشته و اکثر امور به صورت مردمی اداره می‌شده است.
یک پژوهشگر با بررسی اسامی خیابان‌های تهران قبل و بعد از انقلاب اسلامی به این نتیجه رسیده که بعد از انقلاب به جای تاکید بر اسامی خاندان پهلوی، نزدیکان این رژیم و اسامی شخصیت‌های پیش از اسلام به خصوص شاهان، بر اسامی شهدا و مبارزان صدر اسلام، شخصیت‌های مبارز با رژیم پهلوی و شهدای انقلاب اسلامی و نیز ائمه (ع) تاکید شده است. از این منظر است که نام خیابان پهلوی در تهران به خیابان مصدق تغییر می‌کند (این خیابان این روزها نام ولیعصر بر خود دارد)، نام اتوبان و پارک شاهنشاهی به اتوبان مدرس و پارک ملت تغییر می‌کند، خیابان شاه، خیابان جمهوری اسلامی می‌شود، خیابان بوذرجمهری به نام ۱۵ خرداد خوانده می‌شود، نام خیابان قوام‌السلطنه به ۳۰ تیر و خیابان کورش کبیر به دکتر شریعتی تغییر می‌کند.
جالب است بدانید نامگذاری اسامی خارجی بر خیابان‌های تهران و نیز نامگذاری اسامی جغرافیایی بر معابر جزو سیاست‌های نامگذاری در هر دو دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی است.
این موضوع از این منظر قابل تحلیل است که در مورد اسامی خارجی هر دو دولت - البته با رویکردهای مختلف - در پی یافتن دوستان یا نشان دادن سیاست خود بودند و از این نظر مثلا نام خیابان کاخ به خیابان فلسطین تغییر می‌کند یا نام استالین برداشته می‌شود و از آن پس به آن معبر، خیابان میرزا کوچک خان گفتند. در عین حال نامگذاری اسامی جغرافیایی می‌تواند نمادی از چندپارگی فرهنگی در شهر تهران و مساله مهاجرت باشد که هم قبل از انقلاب وجود داشت و هم این روزها در این شهر بزرگ دیده می‌شود.
نامگذاری معابر تهران البته پس از انقلاب هم دستخوش وقایعی شد. مثلا نام بابی ساندز بر کوچه کناری سفارت انگلیس گذاشته شد. نام خیابان خالد اسلامبولی برای همیشه نمادی از رابطه قطع شده ایران و مصر بود و البته با بیش از ۲۰۰ هزار شهید جنگ تحمیلی اکثر معابر تهران به خصوص کوچه‌ها به نام این شهیدان نامگذاری شد. با این حال هم نفس تغییر نام‌ها پس از پیروزی انقلاب و هم به یاد ماندن برخی اسامی قدیمی با وجود تغییر رسمی آن نشان داد آنچه نام خیابانها را تغییر می‌دهد ذهن مردم است، نه نوشته روی تابلوها.